Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου

Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (ΦΝΕ) είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει καταστάσεις οι οποίες προκαλούν χρόνια φλεγμονή στο παχύ έντερο, και περιλαμβάνει την ελκώδη κολίτιδα και τη νόσο του Crohn. Η ελκώδης κολίτιδα χαρακτηρίζεται από τη δημιουργία ελκών στην εσωτερική επένδυση (στον βλεννογόνο) του παχέος εντέρου και του ορθού ενώ στη νόσο του Crohn μπορεί να εμφανίζονται βαθιά έλκη και φλεγμονή σε οποιοδήποτε σημείο του γαστρεντερικού σωλήνα από το στόμα ως τον πρωκτό. Και οι δύο παθήσεις παρουσιάζουν συμπτώματα όπως κακουχία, απώλεια βάρους, κοιλιακό πόνο και διάρροια με ή χωρίς αιμορραγία.

Αιτίες

Η αιτία αυτών των παθήσεων παραμένει άγνωστη, αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι ορισμένες ιογενείς λοιμώξεις ωθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να στραφεί εναντίον των οργάνων του πεπτικού συστήματος. Τα νοσήματα αυτά συνήθως προσβάλλουν άτομα ηλικίας 30 ως 40 ετών αλλά μπορεί να εκδηλωθούν και στην ηλικία των 50 ή των 60 ετών, ενώ φαίνεται ότι έχουν κληρονομικό χαρακτήρα. Η διαβίωση σε βιομηχανοποιημένη περιοχή, η λήψη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων όπως ιβουπροφαίνη, ναπροξένη ή δικλοφαινάκη, και το κάπνισμα στη νόσο του Crohn είναι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης ή νσ επιδεινώσουν τη νόσο.

Εργαστηριακός έλεγχος

Η εργαστηριακή διερεύνηση της ΦΝΕ εξαρτάται από την αρχική συμπτωματολογία, και στοχεύει στην επιβεβαίωση της διάγνωσης και τον αποκλεισμό άλλων πιθανών παθήσεων. Περιλαμβάνει εξετάσεις αίματος, καλλιέργειες κοπράνων για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο λοίμωξης, και πιθανόν αξονική ή μαγνητική τομογραφία του λεπτού εντέρου. Ιδιαίτερα χρήσιμη μπορεί να είναι και η κολονοσκόπηση με τη λήψη βιοψιών.

Θεραπεία

Η ΦΝΕ συνήθως αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή αλλά όταν τα φάρμακα αποτύχουν ή εμφανιστούν επιπλοκές από τη νόσο, τότε συχνά απαιτείται χειρουργική θεραπεία. Τέτοιες επιπλοκές μπορεί να είναι απόφραξη του εντέρου, μια σοβαρή κατάσταση που καλείται τοξικό μεγάκολο όπου το έντερο στην ελκώδη κολίτιδα διογκώνεται πολύ γρήγορα και μπορεί να διατρηθεί, δημιουργία αφύσικης επικοινωνίας μεταξύ εντέρου και δέρματος (συρίγγιο), σχηματισμός ενδοκοιλιακών αποστημάτων, ή διάτρηση του παχέος εντέρου. Η παρουσία της νόσου πέραν της δεκαετίας αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου, γεγονός που καθιστά αναγκαία τη συστηματική παρακολούθηση με κολονοσκόπηση.

Στην ελκώδη κολίτιδα, η χειρουργική αφαίρεση ολόκληρου του παχέος εντέρου και του ορθού (παν-κολεκτομή) θεωρείται ότι παρέχει ίαση. Σε επείγουσες καταστάσεις, αφαιρείται το παχύ έντερο και δημιουργείται κολοστομία με παραμονή του ορθού (υφολική κολεκτομή), το οποίο μπορεί να αφαιρεθεί σε δεύτερο χρόνο (πρωκτεκτομή). Αφού απομακρυνθεί το ορθό, το λεπτό έντερο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διαμορφωθεί ένας «σάκος» που θα λειτουργεί ως δεξαμενή υποδοχής των κοπράνων αντί του ορθού (ειλεοπρωκτική αναστόμωση με προσωρινή ειλεοστομία). Σήμερα, όλες αυτές οι επεμβάσεις πραγματοποιούνται λαπαροσκοπικά.

Η χειρουργική θεραπεία της νόσου του Crohn σημαίνει αφαίρεση του κατεστραμμένου τμήματος του πεπτικού σωλήνα και αναστόμωση των άκρων του εντέρου που απομένει. Συνήθως, πρόκειται για το τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου, για το οποίο απαιτείται δεξιά κολεκτομή/ειλεοτυφλική εκτομή και, ενίοτε, δημιουργία προσωρινής στομίας. Οι μισοί από τους ασθενείς που υποβάλλονται σε αυτή την επέμβαση δεν υποτροπιάζουν. Σε περιπτώσεις περιεδρικού συριγγίου ή αποστήματος μπορεί να χρειαστεί χειρουργική παροχέτευση του αποστήματος και αντιμετώπιση του συριγγίου. Δυστυχώς, η χειρουργική θεραπεία δεν προσφέρει οριστική ίαση, και η νόσος μπορεί να επανεμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του γαστρεντερικού.