Αντιστροφή οστομίας

Υπάρχουν διάφορες τεχνικές αντιστροφής μιας στομίας, ανάλογα με το είδος της στομίας που πρέπει να αναστραφεί. Κατά κανόνα πρέπει να έχουν παρέλθει 6 εβδομάδες από τη δημιουργία μιας προσωρινής στομίας ώστε να είναι εφικτή η αντιστροφή της. Άλλοτε είμαστε υποχρεωμένοι να περιμένουμε περισσότερο, αφήνοντας να περάσει το απαραίτητο χρονικό διάστημα μετά από ένα χειρουργείο για την ολοκλήρωση του σχηματισμού ουλώδους ιστού (συμφύσεων) στο εσωτερικό της κοιλιάς. Θα πρέπει να δώσετε χρόνο στον εαυτό σας να αναρρώσει μετά την πρώτη επέμβαση. Ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπεία μετά από ένα ογκολογικό χειρουργείο, θα πρέπει να ολοκληρώσουν τη θεραπεία τους πριν από την επέμβαση αντιστροφής της στομίας, η οποία με αυτό τον τρόπο μπορεί να καθυστερήσει ως και έναν χρόνο.

Επέμβαση γύρω από τη στομία

Σε γενικές γραμμές, μια στομία με δύο ανοίγματα (κολοστομία αγκύλης) μπορεί να αντιστραφεί με επέμβαση γύρω από τη στομία. Η διαδικασία απαιτεί γενική αναισθησία. Γίνεται μια κυκλική τομή περιμετρικά της στομίας, το τμήμα του εντέρου που εξέχει απελευθερώνεται από το κοιλιακό τοίχωμα, και οι εντερικές έλικες ελέγχονται για να βεβαιωθούμε ότι λειτουργούν σωστά. Το άνοιγμα στο εντερικό τοίχωμα συγκλείεται με ράμματα ή χειρουργικό συρραπτικό (αναστόμωση), αποκαθιστώντας έτσι τη συνέχεια του εντερικού αυλού, και το έντερο επαναφέρεται στο εσωτερικό της κοιλιάς. Ακολουθεί συρραφή του ανοίγματος στο κοιλιακό τοίχωμα. Η όλη διαδικασία διαρκεί συνήθως 30-60 λεπτά, αλλά μπορεί να παραταθεί αν υπάρχουν συμφύσεις ανάμεσα στις εντερικές έλικες.

Αντιστροφή στομίας κατά Hartmann

Στις περιπτώσεις στις οποίες η στομία αποτελείται από ένα και μόνο άνοιγμα, η επέμβαση αντιστροφής είναι πιο εκτεταμένη. Και αυτό, γιατί το τμήμα του εντέρου που έχει σφραγιστεί και αποσυρθεί από τη εντερική λειτουργία, θα πρέπει να αναζητηθεί και να βρεθεί μέσα στην κοιλιακή κοιλότητα, κατόπιν να απελευθερωθεί και να επανασυνδεθεί με το άκρο του εντέρου που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία της στομίας. Η επέμβαση στην οποία η κολοστομία ενώνεται με το κατώτερο τμήμα του εντέρου (ορθό) καλείται αντιστροφή κατά Hartmann, εκτελείται υπό γενική αναισθησία, και πολύ συχνά είναι δυνατό να γίνει λαπαροσκοπικά.

Η επέμβαση πραγματοποιείται μέσω μικρών τομών στην κοιλιά, διαμέτρου συνήθως 0.5-1 εκ., από τις οποίες αρχικά εισάγεται αέρας (συνήθως CO₂) ώστε να υπάρξει ικανοποιητικός χώρος για να αυξηθεί η ορατότητα και η πρόσβαση προς τα ενδοκοιλιακά όργανα. Στη συνέχεια, εισέρχεται μια μικροσκοπική τηλεσκοπική κάμερα (λαπαροσκόπιο), που καθοδηγεί την εισαγωγή των εξειδικευμένων λαπαροσκοπικών εργαλείων με τα οποία αναγνωρίζεται και απελευθερώνεται το αδρανές άκρο του εντέρου, που θα επανασυνδεθεί με το άκρο της στομίας. Το τελευταίο αποδεσμεύεται από το κοιλιακό τοίχωμα, και τα δύο εντερικά άκρα αναστομώνονται.

Όσο πλησιέστερα βρίσκεται αυτή η αναστόμωση προς τον πρωκτό, τόσο αυξάνει ο κίνδυνος εμφάνισης επιπλοκών. Για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος αυτός, μερικές φορές επιλέγουμε τη δημιουργία μιας προσωρινής στομίας υψηλότερα στο έντερο, προκειμένου να δώσουμε στην αναστόμωση τον απαραίτητο χρόνο να επουλωθεί. Η στομία αυτή μπορεί να αντιστραφεί σε μεταγενέστερο χρόνο, ώστε να αποκατασταθεί η συνέχεια του εντερικού αυλού. Ο ιατρός θα συζητήσει μαζί σας αυτό το ενδεχόμενο πριν από την επέμβαση. Μπορεί επίσης να παραμείνει μια μικρή παροχέτευση στην κοιλιά, για να εμποδίσει τη μετεγχειρητική συσσώρευση υγρών στην περιοχή· η παροχέτευση αφαιρείται μετά από λίγες μέρες. Το χειρουργείο διαρκεί συνήθως 2-3 ώρες αλλά μπορεί να παραταθεί αν υπάρχουν εκτεταμένες συμφύσεις ανάμεσα στις εντερικές έλικες.

Πριν από την επέμβαση

Κάποιες φορές χρειάζεται να πάρετε ισχυρά υπακτικά για να καθαρίσει το παχύ έντερο 24 ώρες πριν από την επέμβαση. Άλλες φορές μπορεί να υποβληθείτε σε κλύσμα περίπου 1 ώρα πριν από την επέμβαση. Στο ιατρείο θα ενημερωθείτε για το αν υπάρχει ανάγκη ιδιαίτερης προετοιμασίας.

Ανάρρωση

Μετά την επέμβαση, θα οδηγηθείτε σε θάλαμο ανάνηψης. Συνήθως ακολουθείται πρωτόκολλο προωθημένης μετεγχειρητικής ανάνηψης (enhanced recovery programme, ERP). Κατά κανόνα, η παραμονή στο νοσοκομείο διαρκεί 3-5 μέρες, καμιά φορά ίσως περισσότερο. Σε γενικές γραμμές, θα λάβετε εξιτήριο όταν είστε σε θέση να καταναλώσετε υγρά και τροφή, ο πόνος έχει καταστεί ανεκτός, έχετε δώσει ούρα και μπορείτε να περπατήσετε χωρίς υποστήριξη. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, χρειάζονται 2-4 εβδομάδες για να αναρρώσετε πλήρως από μια λαπαροσκοπική αντιστροφή στομίας και να επιστρέψετε στην εργασία σας, αλλά ο χρόνος αυτός ποικίλει από άτομο σε άτομο. Θα πρέπει να αποφεύγετε την άρση βάρους και την έντονη σωματική άσκηση για τουλάχιστον 6 εβδομάδες μετά την επέμβαση, ώστε να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης μετεγχειρητικής κήλης.

Πιθανές επιπλοκές της επέμβασης

Η λαπαροσκοπική αντιστροφή στομίας αποτελεί μια αρκετά ασφαλή επέμβαση. Οι πιθανές επιπλοκές της είναι παρόμοιες με εκείνες που μπορεί να συνοδεύουν οποιοδήποτε χειρουργείο: μόλυνση, αιμορραγία, θρόμβωση, καρδιακή επιβάρυνση, πνευμονία, προσωρινή επίσχεση ούρων, τραυματισμός των ενδοκοιλιακών οργάνων και κίνδυνοι από την αναισθησία. Επιπλοκές ειδικές της συγκεκριμένης επέμβασης μπορεί να είναι η ολιγοήμερη αναστολή της λειτουργίας του εντέρου (παραλυτικός ειλεός), καθώς επίσης σπάνιες αλλά σοβαρές επιπλοκές όπως διαρροή από τη θέση της αναστόμωσης, δημιουργία ενδοκοιλιακής συλλογής υγρού/πύου, εντερική απόφραξη, τραυματισμός άλλων ενδοκοιλιακών οργάνων, και απώλεια της ζωής. Οι επεμβάσεις στα κατώτερα τμήματα του ορθού ενέχουν τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων από την ουροδόχο κύστη και/ή στυτικής δυσλειτουργίας. Κάποιοι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν αλλαγή στις εντερικές συνήθειες, κατάσταση η οποία συνήθως βελτιώνεται με το πέρασμα του χρόνου.

Η ανοιχτή αντιστροφή στομίας απαιτεί γενική αναισθησία. Πραγματοποιείται μια τομή στη μεσότητα του κοιλιακού τοιχώματος. Οι εντερικές έλικες στο εσωτερικό της κοιλιακής κοιλότητας απελευθερώνονται από τυχόν συμφύσεις, ενώ εντοπίζεται και αποδεσμεύεται το σφραγισμένο άκρο του εντέρου που θα ενωθεί με το άκρο της στομίας. Στη συνέχεια, η στομία αποδεσμεύεται από το κοιλιακό τοίχωμα και τα δύο άκρα του εντερικού αυλού αναστομώνονται. Η ανάρρωση που ακολουθεί μια τέτοια επέμβαση είναι πιο αργή, και μπορεί να χρειαστούν αρκετές εβδομάδες προτού είστε σε θέση να επιστρέψετε στις καθημερινές σας δραστηριότητες.