Κνησμός πρωκτού

Πρόκειται για φαγούρα στην περιοχή του πρωκτού, η οποία όταν γίνεται χρόνια μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ατόμου. Το επίμονο ξύσιμο οδηγεί σε τραυματισμό της περιοχής, που επιδεινώνει τον κνησμό, δημιουργώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο. Ο πρωκτικός κνησμός προσβάλλει τους άνδρες 4 φορές συχνότερα από ό,τι τις γυναίκες. Στο 75% των περιπτώσεων οφείλεται σε άλλη πάθηση (δευτεροπαθής κνησμός) – πάνω από 100 νοσήματα έχουν συνδεθεί με την εμφάνισή του. Παρά τον συσχετισμό αυτόν με άλλες νόσους, στη φάση της χρονιότητας συμβαίνουν μόνιμες αλλαγές στο νευρικό σύστημα οι οποίες οδηγούν σε επιμονή των συμπτωμάτων ακόμα και όταν η αρχική υποκείμενη αιτία του κνησμού έχει υποχωρήσει. Όταν δεν μπορεί να βρεθεί κάποιο σαφές αίτιο, τότε ο κνησμός του πρωκτού χαρακτηρίζεται ως πρωτοπαθής ή ιδιοπαθής.

Μεταξύ των καταστάσεων που έχουν συσχετιστεί με τον πρωκτικό κνησμό μπορεί να είναι:

1. δερματικές παθήσεις που μπορεί να προσβάλλουν το δέρμα του πρωκτού, όπως η δερματίτιδα εξ επαφής και η ψωρίαση
2. διάφορες τροφές, όπως καφές, τσάι, αναψυκτικά τύπου κόλας, σοκολάτα, κίτρο, πικάντικα φαγητά, ντομάτα, μπύρα, ξηροί καρποί, γαλακτοκομικά προϊόντα
3. κακή υγιεινή ή υπερβολικά σχολαστική υγιεινή της περιοχής
4. πολύ μαλακά κόπρανα
5. νοσήματα που προσβάλλουν τον πρωκτικό σωλήνα, όπως αιμορροΐδες, ραγάδα πρωκτού, περιεδρικό συρίγγιο, αδύναμος σφιγκτήρας του πρωκτού, πρωκτικός καρκίνος ή πρόπτωση του ορθού, τα οποία συχνά συνοδεύονται από ελάχιστη απώλεια κοπράνων που καμιά φορά μπορεί να περνά και απαρατήρητη
6. λοιμώξεις, όπως μυκητιάσεις, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, παρασιτώσεις (π.χ. οξύουροι)
7. συστηματικές παθήσεις, όπως ο διαβήτης

Διάγνωση

Ο ιατρός θα πάρει ένα λεπτομερές ατομικό ιστορικό και θα εξετάσει την πάσχουσα περιοχή ώστε να θέσει τη διάγνωση και να αποκλείσει άλλες παθήσεις. Είναι πιθανό να χρειαστεί πρωκτοσκόπηση ή σιγμοειδοσκόπηση με άκαμπτο ενδοσκόπιο. Ανάλογα με τα ευρήματα της αρχικής εξέτασης και τα συμπτώματά σας, ο ιατρός είναι πιθανό να ζητήσει σιγμοειδοσκόπηση με εύκαμπτο ενδοσκόπιο ή κολονοσκόπηση ώστε να αποκλείσει άλλα νοσήματα πιο ψηλά στο έντερο που μπορεί να ευθύνονται για τις ενοχλήσεις σας, ή ίσως ζητήσει απεικονιστική διερεύνηση, όπως μια ειδική ακτινογραφία που καλείται αφοδευματογράφημα, μαγνητική ή αξονική τομογραφία, ή έλεγχο της ορθοπρωκτικής λειτουργίας. Μπορεί ακόμα να χρειαστεί να γίνει εξέταση υπό αναισθησία, λαμβάνοντας ταυτόχρονα βιοψίες από το δέρμα της περιπρωκτικής περιοχής.

Θεραπευτικές επιλογές

Οι θεραπευτικές επιλογές ποικίλουν και επικεντρώνονται στην αντιμετώπιση της πρωτοπαθούς αιτίας. Αυτό σημαίνει απομάκρυνση πιθανών ερεθιστικών παραγόντων, καλή υγιεινή της περιπρωκτικής περιοχής, προστατευτικές κρέμες για ατοπικό δέρμα ή/και βαμβακερά τολύπια, καθώς και γάντια τη νύχτα ώστε να σπάσει ο κύκλος του κνησμού. Φάρμακα όπως τοπικά σκευάσματα κορτικοστεροειδών μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν, αν και για περιορισμένο χρονικό διάστημα, καθώς η μακροχρόνια χρήση στεροειδών μπορεί να επιδεινώσει την ευαισθησία του δέρματος της περιοχής στον πόνο και τη φαγούρα. Σε ασθενείς με πρωτοπαθή κνησμό του πρωκτού, ή όταν τα προηγούμενα θεραπευτικά μέτρα αποτύχουν, μπορεί να γίνει περιπρωκτική δερματοστιξία (anal tattooing).