Παχυσαρκία

Ως παχυσαρκία ορίζεται η κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την παρουσία υπέρμετρης ποσότητας λίπους στο σώμα, η οποία μπορεί να επιφέρει σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως διαβήτη, υπέρταση και καρδιοπάθειες. Για να εκτιμηθεί η κατάσταση υγείας του οργανισμού σε συνάρτηση με το σωματικό βάρος, χρησιμοποιείται ο Δείκτης Μάζας Σώματος (Body Mass Index, BMI), που υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος του ατόμου σε κιλά δια του ύψους του ατόμου σε μέτρα υψωμένο στο τετράγωνο: BMI = Βάρος (σε κιλά)/[Ύψος (σε μέτρα)]2. Για τους ενήλικες, οι φυσιολογικές τιμές του BMI κυμαίνονται μεταξύ 18.5 και 25. Κάποιος με BMI μεταξύ 25 και 30 χαρακτηρίζεται ως υπέρβαρος. Ο ορισμός της παχυσαρκίας περιλαμβάνει τιμές BMI μεταξύ 30 και 40, ενώ όταν η τιμή του δείκτη υπερβαίνει το 40, αναφερόμαστε σε νοσογόνο παχυσαρκία. Άτομα με αυξημένο ποσοστό μυϊκής μάζας δεν υπάγονται σε αυτή την ταξινόμηση, καθώς ο μυϊκός ιστός είναι γενικά βαρύτερος, με συνέπεια υψηλότερες τιμές του δείκτη.

Σε γενικές γραμμές, η παχυσαρκία συνιστά το συνδυαστικό αποτέλεσμα μειωμένης φυσικής άσκησης και ανθυγιεινής υπερθερμιδικής δίαιτας, με αποτέλεσμα περισσότερες ημερήσια προσλαμβανόμενες θερμίδες από αυτές που καταναλώνονται κατά τις καθημερινές δραστηριότητες. Παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση παχυσαρκίας είναι:

• η αυξανόμενη ηλικία, λόγω ελαττωμένης μυϊκής μάζας και μειωμένων θερμιδικών αναγκών
• η διαταραχή των συνηθειών του ύπνου, με υπερβολικά πολύ ή υπερβολικά λίγο ύπνο, η οποία μπορεί να επιφέρει μεταβολές της ορμονικής δραστηριότητας του οργανισμού
• χρόνιες παθήσεις που συνεπάγονται μειωμένη σωματική δραστηριότητα, όπως αρθρίτιδες
• γενετική προδιάθεση στον μεταβολισμό των λιπών
• σπάνια νοσήματα, όπως ο υποθυρεοειδισμός ή το σύνδρομο Cushing
• ορισμένα φάρμακα, όπως αντικαταθλιπτικά, στεροειδή και αντιδιαβητικά

Επιπλοκές

Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης σημαντικών προβλημάτων υγείας. Τα υψηλά επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα μπορεί να οδηγήσουν σε υπέρταση, καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά επεισόδια, σχηματισμό χολολίθων και λιπώδες ήπαρ. Η συσσώρευση λιπών παραβλάπτει και τον μεταβολισμό της γλυκόζης του αίματος, προκαλώντας διαβήτη, υπογονιμότητα, διαταραχές της περιόδου στις γυναίκες, και στυτική δυσλειτουργία. Η αυξημένη εναπόθεση λίπους μπορεί επίσης να δημιουργήσει αναπνευστική δυσχέρεια, ενώ το υπέρμετρο σωματικό βάρος επιβαρύνει τα οστά και τις αρθρώσεις, προκαλώντας οστεοαρθρίτιδα και, ενδεχομένως, κινητική αναπηρία. Επιπρόσθετα, η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης κακοήθειας, όπως ο καρκίνος του μαστού, του προστάτη, του παχέος εντέρου, της μήτρας, των ωοθηκών, του ήπατος, της χοληδόχου κύστης και του παγκρέατος.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η υπερβολική αύξηση του σωματικού βάρους μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής σας, καθώς δεν θα σας επιτρέπει να συμμετέχετε σε ευχάριστες δραστηριότητες, με συνέπεια συναισθήματα απομόνωσης, μοναξιάς και θλίψης.

Διάγνωση

Ο ιατρός θα πάρει ένα λεπτομερές ατομικό ιστορικό που αφορά γενικότερα την υγείας σας, ώστε να αποκλείσει ενδεχόμενα νοσήματα που μπορεί να ευθύνονται για την κατάστασή σας. Θα συζητήσει μαζί σας τις προσδοκίες και τα κίνητρά σας, τις προηγούμενες απόπειρες να χάσετε βάρος, τις καθημερινές σας συνήθειες ως προς τη διατροφή και την σωματική άσκηση, καθώς επίσης τον τρόπο ζωής σας και πιθανούς παράγοντες στρες. Μπορεί να ακολουθήσει εργαστηριακός έλεγχος για να αποκλειστούν ιατρικές παράμετροι που οδηγούν σε αύξηση του βάρους, αλλά και για να ελεγχθούν τυχόν επιπλοκές που συνοδεύουν το υπερβολικό σωματικό βάρος.

Θεραπευτικές επιλογές

Η θεραπεία της παχυσαρκίας στοχεύει στη βελτίωση της υγείας του ασθενούς, μειώνοντας τον κίνδυνο των πιθανών επιπλοκών και αντιστρέφοντας ενδεχομένως κάποια από τα προβλήματα που έχουν ήδη προκύψει. Αυτό επιτυγχάνεται με την απώλεια βάρους και τη διατήρηση αυτής της απώλειας. Υπάρχουν μη χειρουργικές επιλογές που συντελούν προς μια τέτοια κατεύθυνση, όπως αλλαγή στον τύπο διατροφής και τις διαιτητικές συνήθειες, καθώς και αύξηση της φυσικής δραστηριότητας. Αν οι προηγούμενες προσπάθειες αποτύχουν, ή αν έχετε φθάσει σε σημείο να βιώνετε επιπλοκές από το υπερβολικό βάρος, τότε μια άλλη θεραπευτική επιλογή είναι η βαριατρική χειρουργική (χειρουργική της παχυσαρκίας). Οι συνηθέστερες επεμβάσεις αυτού του είδους είναι το γαστρικό μπαλόνι, ο γαστρικός δακτύλιος, το γαστρικό «μανίκι» και η γαστρική παράκαμψη. Ο ιατρός θα συζητήσει μαζί σας την πιο κατάλληλη θεραπεία για τη δική σας περίπτωση, καθώς και τη λογική πίσω από την εφαρμογή της. Όλες οι επεμβάσεις απώλειας βάρους συνοδεύονται από τον κίνδυνο συγκεκριμένων επιπλοκών, οποίος θα πρέπει να συσχετίζεται με τις όποιες επιπτώσεις της παχυσαρκίας στη ζωή σας.

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι μια χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους δεν αρκεί από μόνη της για να χάσετε όλο το επιπλέον βάρος σας ή για να διατηρήσετε την απώλειά του. Τα βέλτιστα αποτελέσματα επιτυγχάνονται όταν αποφασίζετε να υιοθετήσετε μόνιμες αλλαγές του τρόπου ζωής σας ως προς τις διατροφικές συνήθειες και τη φυσική σας δραστηριότητα.